به گزارش روابط عمومی دبیرخانه شورای عالی عتف به نقل از پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری، متن کامل سخنان رئیس جمهور به این شرح است:

بسم‌الله الرحمن الرحیم

«الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا و نبینا محمد و آله الطاهرین»

سرآغاز فعالیت تحصیلی سال ۱۴۰۰-۱۳۹۹ را به محضر همه اساتید و دانشجویان سراسر کشور تبریک و تهنیت عرض می‌کنم و ای کاش پروتکل‌های بهداشتی و دستورالعمل‌ها به من اجازه می‌داد که امروز مثل سالهای گذشته از نزدیک در میان جمع شما فرهیختگان، اساتید و مسوولین عالی رتبه بخش فرهنگ و دانشجویان عزیز باشم.

اما چه کنیم که اجرای دستورالعمل‌های ستاد ملی برای همه ما لازم‌الاجرا است و من از روز اول مواجهه با کرونا خودم را موظف می‌دیدم که پروتکل‌ها را در شرکت در مجامع، سفر و برنامه‌ها و فعالیت‌ها، مراعات کنم و معتقدم پروتکل‌شکنی نباید به عنوان یک شیوه‌ای در ذهن ما باشد ولو اینکه در برخی از موارد گاهی اجرای پروتکل با علاقه، خواست قلبی انسان و عواطف انسان سازگاری ندارد.

در آغاز می‌خواهم از همه مقامات مسوول و دانشگاه‌های کشور که هم در ترم گذشته و هم در آغاز سال تحصیلی همه تلاش و فعالیت‌های خودشان را به کار بستند تا دانش‌پژوهان، دانشجویان، دانش آموزان از علم و تحصیل بازنمانند، تشکر و سپاسگزاری کنم و این مساله بسیار مهمی است و معتقدیم جامعه ما به همانگونه که به نیازهای ضروری از قبیل اکسیژن و هوا، آب و غذا نیازمند هست، به علم و دانش و فعالیت‌های تحقیقی و علمی هم نیازمند هست و باید این نیاز و این خواست در هر شرایطی به زمین نماند و دانشگاههای ما هم در آغاز امسال، پایان سال گذشته و هم امروز به این وظیفه بسیار مهم خود عمل کردند. در اینجا سپاسگزاری و تشکر می‌کنم گرچه شرایط دانش آموختن در شرایط فعلی با گذشته متفاوت است و همه ما باید در چارچوب مقررات بهداشتی، علم آموزی و دانش آموزی را ادامه دهیم.

تشکر دوم من از کادر درمانی سراسر کشور است که از روز اول یعنی پایان بهمن سال گذشته با همه توان برای سلامت و حفظ جان مردم به میدان آمدند و از هیچ کوشش و فداکاری دریغ نداشتند. خداوند بزرگ را سپاسگزاریم که امروز یک بهداشت و درمانی را در اختیار داریم که می‌تواند روی پای خودش بایستد بدون آنکه دست نیاز به سوی دیگران دراز کند.

امروز می‌بینیم بحمدالله تخت‌های بیمارستانی ما کفاف مبتلایان و بیماران ما را داشته است و این در سایه تلاش دولت‌های گذشته و به ویژه دولت دوازدهم و یازدهم بود که برای توسعه امر بهداشت و درمان و همچنین برای آنکه بیماران تنها یک رنج و آن رنج بیماری داشته باشند، همه توان خودشان را به کار گرفتند و شاهد بیمه همگانی، طرح تحول سلامت و گسترش بهداشت و درمان در سراسر کشور حتی در روستاها بودیم.

و از طرف دیگر برای دارو، تجهیزات پزشکی، شرکتهای دانش بنیان ما و همه آنهایی که در این زمینه مسوولیت را بر دوش دارند بار سنگینی را بر دوش داشتند و امروز حدود ۹۵ درصد نیازهای دارویی خودمان را در داخل کشور تامین می‌کنیم.

بسیار متشکرم که از روز اول مواجهه با کرونا، در سایه تلاش و فعالیت همه عزیزان ما در کارخانجات، مراکز علمی و تحقیقاتی، نیازهای ضروری جامعه را مرتفع کردند و مردم برای ضروریات زندگی‌شان از آب و برق و گاز و سایر خدمات و مواد غذایی با مشکل مواجه نشدند.

داستان کرونا به ما آموخت که «وَ ما أُوتِیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِیلًا». علیرغم جهش علم و دانش در طول دهه‌ها و قرون گذشته و پیشرفت‌های علمی باز هم می‌بینیم که بشر در برابر یک موجود به ظاهر کوچک و ناچیز این چنین درمانده می‌شود و این همه مشکلات برای همه جوامع بشری امروز پیش آمده که می‌بینیم که این ویروس زندگی مردم و اقتصاد جوامع را تحت تاثیر قرار داده و کشورهایی هستند که اقتصادشان ۲۰ درصد و ۱۰ درصد کوچک شده است و حتی کشورهایی ۲۰ و چند درصد در ظرف این هفت ماه کوچک شده است و این نشان می دهد که یک موجود به ظاهر حقیر و کوچک چگونه می‌تواند زندگی را دگرگون کند و امروز همه ما را وادار کرده که زیست جدیدی را مد نظر قرار دهیم.

دانشگاه‌ها، زندگی خانوادگی، جوامع و محل کسب و کار و فعالیت ما را مجبور کرده که با سبک جدید و در چارچوب جدید به فعالیت خودشان ادامه دهند و مهم این است که برای هر کار و برای هر فعالیتی امروز بتوانیم فعالیت را در چارچوب پروتکل ادامه دهیم و فعالیت‌های ما تعطیل نشود. اگر بنا بود فعالیت‌های ما تعطیل شود آن وقت می‌دیدید که از همان پایان بهمن و آغاز اسفند زندگی مردم، مواد غذایی مردم و نیازمندی‌های ضروری مردم با چه مشکلات بزرگی مواجه می‌شد و چگونه مردم از معنویت، از مناسک دینی و از نشاط روحی فاصله می‌گرفتند.

بحمدالله توانستیم در تمام مقاطع در طول این هفت ماه در چارچوب ضوابط بهداشتی، فعالیتهای خودمان را ادامه دهیم. از همه دانشگاهها تشکر می‌کنم که امروز با یک آموزش ترکیبی از آموزش حضوری گرفته تا آموزش فضای مجازی و الکترونیکی به فعالیت علمی خودشان ادامه می‌دهند، گرچه همیشه برای ما هیچ چیزی جای آموزش حضوری را نخواهد گرفت. دیدن استاد، سخن گفتن با استاد، سخن گفتن استاد با شاگرد و طرح مسائل و سوالاتی که مورد نظر هست در فضای حقیقی و در فضای حضوری راحت‌تر و بهتر و دقیق‌تر انجام می‌گیرد اما به هر حال اگر ۱۰۰ پیش ما نبود نباید از ۹۰ صرف نظر کنیم و آموزش مجازی می‌تواند در بخش بزرگی از فعالیتهای علمی و تحقیقاتی ما جایگزین آموزش حضوری باشد.

در اینجا می‌خواهم عزیزانمان را از دانشجویان و اساتید به چند نکته توجه بدهم. دانشگاه مرکز علم است، مرکز تحقیقات است، مرکز نوآوری است و دانشگاه جایگاهی است که مدیران آینده ما را تربیت می‌کند و نظریه‌های جدید را در علوم و در زمینه‌های مختلف طرح می‌کند و ما را برای اینکه چگونه راحت‌تر و بهتر زندگی کنیم، رهنمون می کند.

دانشگاه همواره فضای نقادی نسبت به حکومت، حاکمان، دولت و جوامع‌مان است و شاید هیچ فضایی نقادتر از فضای دانشجویی نباشد اما در عین حال این نقد زمانی که با در نظر گرفتن شرایط جامعه و واقعیت‌های جامعه و با انصاف توام باشد، بهترین هدیه برای جامعه و مسوولین ما هست.

امروز کشور ما با دو مشکل بزرگ مواجه هست و همه می‌دانیم مشکل بسیار شدید تحریم بی سابقه که نه در تاریخ ایران بلکه شاید کمتر در تاریخ جهان شاهد چنین تحریمی بودیم از آغاز سال ۹۷ تمام سال ۹۷، سال ۹۸ و امروز نیمی از سال ۹۹ مواجه با این تحریم شدید هستیم.

اما در عین حال نگذاشتیم دشمنان ما به هدف اصلی‌شان که شکستن ابهت این نظام، درمانده کردن مردم و تسلیم کشور و نظام در برابر خواست ناحق آنها بود، به موفقیت و پیروزی برسند و این یک واقعیت مهم است که ما امروز در شرایطی هستیم که درآمد نفتی ما در سال ۹۰، بیش از ۱۲۰ میلیارد دلار بوده و در سال گذشته یعنی سال ۹۸ کمی بیش از ۲۰ میلیارد دلار شده و مقایسه ۱۲۰ تا ۲۰ نشان می‌دهد جامعه ما با چه مشکلاتی روبرو است.

ما باید روی پای خودمان بایستیم، ما باید به درون بنگریم و باید از توانمندی‌های داخلی‌مان استفاده کنیم و چشم‌مان به بیرون نباید باشد اما این واقعیت هم هست که بدون تعامل با جهان زندگی کردن بسیار سخت و گاهی ناممکن است.

ما باید آنچه تولید می‌کنیم بتوانیم در فضای بیرون کشور عرضه کنیم و باید بتوانیم آنچه نیازمند هستیم و در داخل کشور ما وجود ندارد، از فضای بیرون تأمین کنیم.

حتی در دارو و درمان هم ضمن اینکه امروز خود اتکاء هستیم اما در برخی موارد نیازمند به مواد اولیه یا مواد ساخته شده یا واکسن هستیم که باید از دیگران بگیریم و همچنین نیاز داریم که دارو و تجهیزات پزشکی بیش از نیازمان را صادر کنیم.

در همه مقولات این چنین است از کالاهای اساسی گرفته تا کالاهای ضروری در مواردی نیاز داریم به خرید از خارج و در مواردی هم نیاز به فروش و صادرات داریم پس هم باید روی پای خودمان بایستیم و هم باید شرایط تعاملی را با دنیا فراهم کنیم.

ضربه دشمن در همین فضا است که می‌خواهد رابطه ما را با جهان دچار اختلال و اخلال کند و ما باید بتوانیم این مشکلات را در شرایط امروز حل و فصل کنیم.

در همین‌جا خدمت ملت عزیز، اساتید دانشگاه و دانشجویان عرض می‌کنم که علیرغم همه مشکلات آنچه برای کالای اساسی نیاز بوده، تقریباً در این ۶ ماه به اندازه پارسال و در برخی از موارد بیش از پارسال توانستیم کالاها را تأمین کنیم و علیرغم همه مشکلات توانستیم نیازمندی‌ها را برای جامعه در حد توانمان مرتفع کنیم. با اینکه مشکلات امسال از پارسال به مراتب بیشتر است.

در ۳ ماهه اول بخاطر کرونا مشکلات ما مضاعف هم شد و صادرات و واردات با مشکل مواجه شد بگونه ای که در ۳ ماهه اول با رشد منفی حدود ۳.۵ درصدی مواجه بودیم، اما در ماه چهارم و پنجم دارای رشد مثبت هستیم و توانستیم در تیر و مردادماه نسبت به تیر و مرداد پارسال دارای رشد مثبت باشیم و این بدین معنا است که بعد از ۳ ماه توانستیم مشکلات را پشت سر بگذاریم و بتوانیم در زمینه‌های مختلف فعالیت‌های خودمان را به صورت عادی ادامه دهیم.

در تیر و مرداد تقریباً صادرات و واردات به شرایط سال گذشته برگشته و در برخی زمینه‌ها بهتر هم شده است.

در این زمینه می‌خواهم همه توجه کنیم به اینکه علیرغم همه سختی و مشکلات حرکت مردم و جامعه حرکتی بوده که توانسته معضلات و مشکلات جامعه را در حد توان حل فصل بکند ضمن اینکه دشمن در هدف استراتژیک خود و در تمام اهداف سیاسی و حقوقی اش هم ناموفق بوده است.

اگر دشمن در زمینه اقتصادی و در زمینه منابع مالی، توانسته مشکلاتی را برای ما ایجاد کند، اما در زمینه سیاسی و در زمینه حقوقی دچار شکست‌های کم‌نظیر شده است. یعنی دشمنان ما در سازمان ملل متحد که آنجا را خانه خلوت خودشان می‌دانستند و فکر می‌کردند هر وقت کاری دارند شورای امنیت و سازمان ملل در مشت آنها است و به راحتی می‌توانند اقدامات خودشان را انجام دهند حداقل با ۳ شکست بزرگ تاریخی در طول ماه‌های اخیر مواجه شده است.

آمریکا در یکی از اهدافش که بازگرداندن و ادامه تحریم تسلیحاتی بود در سازمان ملل و در شورای امنیت از ۱۵ رأی، فقط ۲ رأی داشت یعنی خودش با یک کشور کوچک و ۱۳ رأی دیگر در برابر او بودند و در طرح اخیر که به اصطلاح استفاده از ماشه بود، هیچ عضوی از اعضای شورای امنیت با آمریکا موافقت نکردند. آمریکا نزدیک به یک ماه می‌شود که همه‌اش می‌گوید در پایان یک ماه به پیروزی می‌رسم در حالیکه اصلاً نتوانست این پروسه را آغاز کند و این یکی از موفقیت‌های بزرگ سیاسی و حقوقی ملت ما در تاریخ است.

آمریکا می‌خواست طرحی به نام طرح ماشه را آغاز کند که برای این طرح یک فرصت یک ماهه وجود دارد ولی تا امروز نتوانسته این طرح را شروع کرده و استارت آن را بزند.

یعنی شورای امنیت تا به امروز کاملاً به طرح آمریکا بی‌اعتنا بوده است و پایان شهریور پایان زمانی است که در قطعنامه ۲۲۳۱ پیش‌بینی شده است گرچه آمریکا به دلیل اینکه از برجام خارج شده اساساً عضویت در برجام ندارد تا بتواند از این پروسه استفاده کند. می‌خواهم بگویم از لحاظ سیاسی موفقیت‌های بزرگ به دست آوردیم.

دانشگاه‌ها و دانشجویان همانطور که باید نقد و انتقاد کنند به همانگونه باید واقعیت‌های مهم و موفقیت‌های بزرگ را هم با بیان و قلم‌شان برای جامعه تشریح کنند. سه موفقیت بزرگ سیاست بین‌الملل و چند موفقیت بزرگ حقوقی را در دادگاه بین‌المللی لاهه در اختیار داشتیم.

در زمینه یک موضوع بانکی و اوراق بانکی در قدم‌های اول در دادگاه‌های بین‌المللی موفق بودیم و آنرا ادامه می‌دهیم یعنی در زمینه اصل صلاحیت توانستیم موفق باشیم و هم در زمینه برجام در دو مرحله موفق شدیم. مرحله اول صلاحیت و مرحله دوم حکم کوتاه‌مدتی بود که دادگاه صادر کرد که در هر سه زمینه توانستیم موفقیت بدست بیاوریم. این موفقیت‌های سیاسی و حقوقی در تاریخ کشور بسیار اهمیت دارد.

در زمینه اقتصادی علیرغم مشکلاتی که داشتیم در هر هفته شاهد افتتاح‌های بسیار بزرگ در زمینه‌های مختلف در کشور هستیم و این به آن معناست که سال جهش تولید را از یاد نبردیم و به او عمل کردیم و عمل خواهیم کرد.

نکته دیگری که می‌خواهم بر آن تاکید کنم اقدام بسیار ارزشمند دانشگاهها در سالهای گذشته است. در همه معیارها توانستیم قدم به پیش بگذاریم، همه شاخص‌ها و آمارها نشان می دهد که در شرایط امروز یعنی سال ۹۹ نسبت به سال ۹۲ با یک فاصله قابل توجهی موفقیت بدست آوردیم. اگر۷ سال پیش در میان دانشگاه‌های برتر جهان یکی از دانشگاههای ایران جزو دانشگاههای برتر بود امروز ۴۰ دانشگاه در لیست دانشگاههای برتر جهان است یعنی دانشگاههای ما یک حرکت بزرگی در مقایسه با دانشگاههای بزرگ جهانی در طول این مدت انجام دادند.

در شتاب علمی در برخی از سالها در دنیا در رتبه نخست بودیم و این نشان می‌دهد که در شرایط تحریم، مسیر علم و دانش و پیشرفت علمی را فراموش نکردیم و به بهترین شکل انجام دادیم.

در نوآوری اگر جایگاه ما ۱۲۰ بوده امروز جایگاه ما ۶۵ است و این نشان می‌دهد که در نوآوری چه حرکت خوبی در طول این هفت سال گذشته انجام دادیم.

در شرکت‌های دانش بنیان دارای توفیق باورنکردنی هستیم. تقریباً نزدیک ۱۰۰ برابر شده اگر شرکتهای دانش بنیان در سال ۹۲ حدود ۵۰، ۵۳، ۵۴ شرکت دانش بنیان بوده امروز به بالای ۵ هزار رسیده، تعداد شرکت‌های دانش بنیان تقریباً ۱۰۰ برابر هفت سال پیش شده است. درآمد شرکتهای دانش بنیان در طول این هفت سال ۶۰۰ برابر شده است.

امروز دانشگاه‌های ما به تدریج در مسیری هستند که می‌توانند خودکفا شوند، روی پای خود بایستند، اگر همکاری دانشگاهها با تولید، با شرکت‌های دانش بنیان و با کارخانه‌های نوآوری بیشتر شود، دانشگاههای ما می‌توانند در آینده نزدیک به روزی برسند که در نیازمندی‌های خودشان خودکفا باشند و روی پای خود بایستند، نیازی هم به بودجه دولت نداشته باشند در عین حالی که تا روزی که نیاز هست اولویت نیازمندی دانشگاهها به عنوان یک اولویت مهم برای دولت هست و همواره دولت در این زمینه تلاش کرده و به تلاش خود ادامه خواهد داد.

در پایان سخنانم می‌خواهم بر این نکته تاکید کنم که امروز روز تاب‌آوری مضاعف برای ملت بزرگ ایران است، تاب آوری در برابر تحریم بی‌نظیر و با توطئه‌هایی که علیه ملت ما بوده و تاب‌آوری در برابر ویروس خطرناک کرونا، این تاب‌آوری مضاعف در سایه اعتماد و امید امکان‌پذیر است، اگر ملتی به خودش اعتماد نکند و احساس کند در برابر فشار عظیم بیرونی شکسته می‌شود، آن ملت در اهداف بلند ملی خودش موفق نخواهد بود.

علت اینکه توانستیم ۴۲ سال در برابر فشارها ایستادگی کنیم و در این ۳ سال اخیر در برابر این فشار بی سابقه اقتصادی ایستادگی کنیم، اعتماد ملت به خودشان، ساختارشان، نظام‌شان، به فرهیختگانشان، دانشگاه‌هایشان و اساتیدشان بود تا روزی که این اعتماد وجود دارد این ملت به مقاومت خودش ادامه خواهد داد.

و در کنار این اعتماد ملی، امید اهمیت دارد. همانطور که سرمایه اجتماعی یک سرمایه عظیم و بزرگی است، امید اجتماعی و اعتماد ملی هم مهم است. اگر بنا باشد به آینده‌مان امید نداشته باشیم، نمی‌توانیم در برابر مشکلات ایستادگی و معضلات جامعه را حل و فصل کنیم.

دانشگاه نقش بسیار مهمی در اعتمادآفرینی و در امیدآفرینی دارند امروز همانطور که بیمارستان‌های ما به ملت ما امید دادند، مردم ما می‌دانند اگر خدای ناکرده اگر با یک مشکل و با یک بیماری و از جمله کرونا مواجه بشوند، پزشک دلسوز و حاذق و تخت مجهز بیمارستان آماده و در خدمت آنهاست. آن بیمارستان و آن پزشک و پرستار و آن فداکاران بخش پزشکی است که به مردم اعتماد می‌دهند و نگرانی و اضطراب را از مردم دور می‌کنند و هراسی برای مشکلات پیش رو در زمینه بهداشت و درمان ندارند.

علت اینکه مردم ما اعتماد دارند این است که می‌بینند در شرایط تحریم در تابستان برق‌شان قطع نمی‌شود، وزارت نیرویی دارند که در طول ۸ سال ۲۰ هزار مگاوات برق جدیدی برای کشور تولید کرده و می‌کند.

برای اینکه مردم می‌دانند در شرایط سخت کرونایی آب قطع نمی‌شود. برای اینکه در طول ۷ سال گذشته ۴۳ سد ملی افتتاح شده و تا پایان این دولت بیش از ۱۰ سد دیگر هم افتتاح خواهد شد.

اعتماد مردم بر مبنای کارکرد نظام و دولت است. وقتی مردم می‌بینند که در شرایط کرونایی، تحصیل دانشجویان و فرزندانشان فراموش نشده و با هر سختی و مشکلات است - حضوری و غیرحضوری - دانش فرزندان و ترقی آنها ادامه خواهد یافت و وقفه ای در زندگی آنها ایجاد نخواهد شد و اضطرابی برای آنها بوجود نمی‌آید، می‌توانند به نظام و کشورشان اعتماد کنند.

لذا همه باید دست به دست هم دهیم اعتماد ملی را برای همیشه حفظ کنیم. این ما هستیم که باید دست به دست هم دهیم و امید را برای آینده جامعه‌مان حفظ کنیم.

دانشگاه‌ها نقش بسیار بزرگی در سرمایه اجتماعی در امید اجتماعی و در اعتماد ملی دارند و از همه اساتید و دانشجویان درخواست می‌کنم، می‌دانم سال بسیار سختی است، امسال تحصیلات دانشجویان در یک شرایط بسیار سختی آغاز شده است، اما می‌توانیم با دادن امید و نشاط به جامعه شرایطی را برای جامعه بوجود بیاوریم که مردم با هراس کمتر یا بدون هراس با اضطراب کمتر یا بدون اضطراب و با امید کامل نسبت به آینده مسیر و راه زندگی خودشان را ادامه دهند.

یکبار دیگر این روز پرافتخار را به همه دانشجویان و اساتید تبریک می‌گویم و امیدوارم شرایط پروتکل‌های بهداشتی به من اجازه دهد در ماه‌های آینده، فرصت‌هایی پیش روی من قرار بگیرد که از نزدیک با اساتید و دانشجویان عزیز دیدار کرده و سخنان، کلام و نقد آنها را و همچنین راهنمایی‌های آنها را بشنوم و ان‌شاء الله به آنها عمل کنیم.

گفتنی است پیش از سخنان رئیس جمهور، روسای دانشگاه های تهران و علوم پزشکی تهران، نمایندگان اساتید دانشگاه و دانشجویان و همچنین وزیران علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت و درمان و آموزش پزشکی طی سخنانی به بیان دیدگاه ها و نظرات خود پرداخته و حمایت دولت از دانشگاه و مراکز علمی و آموزشی و حل مشکلات این حوزه را خواستار شدند.