این جلسه با موضوع بررسی نحوه پیشرفت طرح‌های پژوهشی سامانه سمات و
نحوه اثربخشی آنها بر امور وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، و ارائه
گزارش طرح «خدمات مشاوره‌ای-پژوهشی و کمکهای فنی برای انعقاد تفاهم‌نامه‌های تجاری/
آزاد ایران با سایر کشورها در سال ١٤٠١» برگزار شد.آقای دکتر قاسمی
سرپرست دفتر مطالعات، آموزش و برنامه‌ریزی گردشگری لزوم انجام هریک از طرح‌های
پژوهشی ثبت شده در سامانه سمات را به شرح زیر بیان کردند.
هدف از طرح «واکاوی تجربیات موفق گردشگری ایران» تجربه‌نگاری تجارب
موفق در زمینه گردشگری به منظور ایجاد انگیزه و امید در این صنعت است. خروجی مورد
انتظار 10 تا 12 کتابچه در زمینه تجارب موفق و نحوه مدیریت، اداره، ماهیت پروژه‌ها
و عملکرد آنهاست تا بدین‌وسیله زمینه ورود سرمایه‌گذاران بیشتر به این بخش فراهم
شود.
طرح «بررسی الگوهای موفق توسعه گردشگری در کشورهای منتخب همسایه جمهوری
اسلامی ایران» به دنبال بررسی سازوکارهای سرمایه‌گذاری و مشوق‌های رونق‌دهنده سرمایه‌گذاری
در صنعت گردشگری کشورهای همسایه به خصوص ترکیه است که مشابهت‌های زیادی با ما دارد
اما در این صنعت بسیار پیشروتر از ما است.
هدف از طرح «نقش هوش مصنوعی در بازاریابی گردشگری ایران و تعیین اولویت‌های
بازارهای هدف»، کمک گرفتن از هوش مصنوعی برای پیشبرد اهداف و اولویت‌هاست.
با توجه به تأکید مقام معظم رهبری و دولت بر گردشگری دریایی و ساحلی و
اینکه در این بخش نسبت به سایر زمینه‌های گردشگری بسیار عقب‌تر هستیم، طرح «بررسی
تحقق‌پذیری احکام برنامۀ توسعۀ هفتم در خصوص توسعۀ سرمایه‌گذاری گردشگری دریایی و
ساحلی (مطالعه موردی: واردات کشتی‌های مسافرتی و تفریحی)» تعریف شده است.
امسال مصوب شد تا شهر سمنان به عنوان یکی از 52 عضو هیئت‌مؤسس جاده
ابریشم (در موضوع گردشگری) باشد. لازم بود با توجه به ظرفیت میراثی موجود، کاری در
زمینه گردشگری در مسیر جاده ابریشم در کشور انجام شود لذا طرح «واکاوی ظرفیت‌های میراث
ناملموس جاده ابریشم در توسعه محصولات گردشگری ایران» تعریف شد.
برای شناسایی مشکلات فعالان صنعت گردشگری و ارائه و تأکید بر ملاحظات
کشور و در جهت رقم خوردن یک تجربه خوب برای گردشگران و تبدیل آنها به سفیران فرهنگی
ایران، طرح «شناسایی شبکه مشکلات گردشگران در قبل، حین و بعد از سفر و راهکارهای
حل آنها» تعریف شد.
در ادامه دکتر رعنایی با بیان
هدف ترکیه مبنی بر جذب ۶۰ میلیون گردشگر و درآمد ۵۶ میلیارد دلاری از محل گردشگری
در سال ۲۰۲۳، اشاره کرد با توجه به چشم‌انداز 1404 ایران مبنی بر کسب جایگاه اول
در منطقه، پر کردن شکاف معناداری که بین ایران و ترکیه وجود دارد، در گرو تصمیمات
و اقداماتی است که با توجه به پژوهش‌های بسیاری که در آن حوزه‌ها انجام شده است،
نظام سیاسی و مدیریتی باید انجام دهد.
ارائه گزارش طرح «خدمات مشاوره‌ای-پژوهشی و کمکهای فنی برای انعقاد
تفاهم‌نامه‌های تجاری/ آزاد ایران با سایر کشورها در سال ١٤٠١» توسط آقای دکتر
زاهدطلبان به شرح زیر انجام شد.
این طرح پژوهشی می‌کوشد تا نیازهای عملیاتی و کاربردی مربوط به
اقدامات حین مذاکره را پوشش دهد. محورها به گونه‌ای تنظیم شده تا نیازهای اساسی
برای پیشبرد مذاکرات در موافقت نامه‌ها را برآورده کند، فرصت بهره‌گیری حداکثری از
فرصت‌های مدنظر را فراهم و منافع ملی کشور را تا سرحد ممکن تأمین نماید.
اهداف اصلی این طرح عبارتند از: «شناخت دقیق و علمی ابعاد حقوقی و
تجاری موافقت نامه»، «ارائه راهکارها و راهبردهای عملیاتی برای به حداقل‌رسانی
تبعات منفی و حداکثرسازی پیامدها و دستاوردهای مثبت آن» و «کمک به دستگاه متولی ذیربط
برای پیشبرد فرایند مذاکرات به نحو مطلوب».
انجام این طرح به دلیل «WTOمحور بودن ضوابط
موافقت‌نامه‌های تجاری»، «تنوع موضوعات تخصصی در شاکله عمومی موافقت‌نامه‌های تجاری»،
«دوری بلندمدت ایران از تحولات نظام تجاری چندجانبه» و «تجربه کم و حضور کمرنگ در
ترتیبات تجاری منطقه‌ای» برای کارفرما ضرورت داشت. از طرفی این طرح گامی در راستای
پاسخ‌دهی مناسب به تحریم‌ها می‌باشد.
سازمان توسعه تجارت، مذاکرات عقد تجارت آزاد با اوراسیا (شامل کشورهای
روسیه، قزاقستان، ارمنستان، قرقیزستان و بلاروس) را از سال 1394 آغاز نمود. اولین
مرحله مذاکرات در سال 1397 با امضای موافقت‌نامه تجارت ترجیحی به پایان رسید و در
نتیجه آن توافق تجارت ترجیحی بین ایران و پنج کشور اتحادیه اقتصادی اوراسیا منعقد
شد که از 5 آبان 1398 اجرایی شده است (برای 360 ردیف ترجیحات تعرفه‌ای ایران و 502
ردیف ترجیحات تعرفه‌ای اوراسیا).
از آبان‌ماه 1400 مذاکرات برای تبدیل این موافقت‌نامه به موافقت‌نامه
تجارت آزاد آغاز شد و مصوبه هیئت‌دولت در خصوص اجازه مذاکره و امضای پروتکل تمدید
موافقت‌نامه فعلی اوراسیا در دی‌ماه 1400 اخذ شد و موافقت‌نامه تجارت ترجیحی موقت
در اسفند‌ماه 1400 تمدید شد.
بر اساس موافقت‌نامه تجارت آزاد فوق تعرفه گمرکی حدود 87 درصد اقلام
در بازار طرفین به صفر خواهد رسید. مذاکرات با برگزاری ویدیو کنفرانس بین آقای
اسلپنف وزیر تجارت اوراسیا و آقای پیمان‌پاک در 19 بهمن‌ماه سال 1401 خاتمه یافت.
متن این موافقت‌نامه در تاریخ 4 دی‌ماه 1402 در سن پترزبورگ روسیه به امضای نهایی
مقامات رسمی دو کشور رسید.
در ادامه دکتر مزینی یکی از دلایل موفقیت این طرح را متقاضی‌محور بودن
آن دانست که معمولاً در طرح‌ها به‌طور ویژه طرح‌های سمات این مورد مغفول مانده است
و پیشنهاد کرد تا در فرایندهای آتی به این مهم توجه شود.
دکتر فراهانی‌فرد بر لزوم مورد توجه قرارگرفتن شاخص‌های اقتصاد
مقاومتی تأکید کرد و در پاسخ آقای دکتر زاهدطلبان اشاره کرد که در تعامل با دستگاه‌ها
و با توجه به سند اقتصاد مقاومتی برخی کالاها مستثنا شده‌اند.
دکتر طباطبائیان پیشنهاد کرد که در جهت استفاده از ظرفیت سایر دستگاه‌ها،
این طرح و دستاوردهای آن در جلسه کمیسیون دائمی ارائه شود. همچنین در این راستا پیشنهادی
در قالب دو صفحه به کمیسیون ارائه شود تا رایزنی‌های لازم جهت طرح موضوع در جلسه
شورای عالی نیز فراهم گردد.